Peyzajda 4.Boyut, ülkemizde bilinmeyen veya yeteri kadar tanınmayan bitkiler hakkında, profesyonel ve amatörlere bilgi verilmesi amacı ile hazırlanan bir programdır. Her ay yeni bir bitki tanıtımı yapılmakta, Palmiye Merkezi deneyimleri de aktarılmaktadır.

Palmiye Merkezinin bir hizmeti olan, bu programın sizin veya bir arkadaşınızın e-posta adresine gönderilmesini arzu ediyorsanız, lütfen abone olunuz (abone olmak tamamen ücretsizdir, adresinize herhangi bir reklâm gönderilmeyecektir).

PEYZAJDA 4.BOYUT'a  abone olmak istiyorum>>>>>>>           Arkadaşımı öneriyorum>>>>>>

Bu bitkilerin anavatanı, Güney Afrika ve Namibia'dır. Çakıl taşlarına benzediklerinden, yaşayan taş olarak adlandırılmışlardır. Her bitki, ortada ince bir çizgi ile ayrılan iki adet, etli yapraktan oluşmaktadır. Yapraklar bitkinin bulunduğu ortama göre, gri-yeşil den kahverengine kadar değişir, şekilleri  silindirik, üst yüzleri pürüzsüz düz veya hafif bombelidir. Yaprakların üst yüzlerinde, koyu renkli lekeler veya yuvarlak noktalar bulunur. Bitki, bu koyu renkli lekeler arasında bulunan, pencere adı verilen ince kısımlardan,  fotosentez için gerekli ışınları alır.

 Lithops lar tek bitki olarak görülebildikleri gibi, bazen  kardeşlenme göstererek grup yapabilirler. Boyları ve genişlikleri 5 yaşında 3cm e ulaşır. Doğada çiçeksiz zamanda, kaya arasında ve toprakta hiç dikkati çekmezler, ancak çiçekli olduklarında, uzaktan bile kolaylıkla görülebilirler. Bulundukları coğrafi bölge özelliklerine bağlı olarak, kışın dinlenme süresince hiç su almazlar. Yazın az su ile idare ederler. Bu nedenle, kuzey yarı kürede Nisan-Eylül arası büyüme devreleridir, aşırıya kaçmadan sulamak gerekir, sonbahar ikinci yarısında sulama tamamen kesilmelidir. Bitkiler sonbaharda çiçek açarlar. Çiçekleri genelde bitki çapından büyük, sarı veya beyazdır. Dona dayanıklı değillerdir. İdeal olarak 7C dereceden soğukta kalmamaları uygun olur, bununla birlikte 1C dereceye kadar dayandıkları bildirilmiştir.

Kudret Narı tropik iklim bölgelerinde, Amazon havzasında, Doğu Afrika’da, Asya, Karayip Adalarında doğal olarak bulunan, Güney Amerika ve Uzak Doğuda ise özellikle, gıda ve ilaç olarak yetiştirilen bir bitkidir.

Tek yıllık , tırmanıcı, sarmaşık formunda bir bitki olan Kudret Narı, yaz aylarında çiçek açar.  Yaprakları, yelpaze şeklinde, loplu, kenarları dişlidir. Sarı renkli küçük çiçekleri, erkek veya dişi olarak, ayrı saplar üzerindedir. Meyveleri önce yeşil, olgunlaşınca turuncu-kırmızı renkte, 10-20 cm uzunluğunda, geniş bir mekik seklinde olup, üzerleri girintili çıkıntılı ve pürtüklüdür. Meyve olgunlaşınca, kabuğu 3 ayrı parça halinde, geriye bükülerek çok sayıda, kırmızı-kahverengi veya beyaz renkli çekirdekleri ortaya çıkar. Tohumları (çekirdekleri) 7-10mm boyunda, yassı ve pütürlüdür. Latince’de momordica ısırmak anlamına gelir, yapraklarının adeta yenik gibi durmasından dolayı bu isim verilmiştir. Bitkinin bütün kısımları ve öz suyu çok acıdır.

Kudret narının meyve ve yaprakları, mineral ve vitaminler bakımından zengindir. Özellikle demir, kalsiyum, fosfor ve B vitaminleri bakımından zengindir. Ancak bu maddelerin ne kadarının hazırlanan sıvıya geçtiği ve alınan gıda veya sıvıdan ne kadarının barsaklardan emildiği bilinmemektedir. KUDRET NARININ ŞİFALI ÖZELLİKLERİ VE NE ŞEKİLDE KULLANILDIĞINI GÖRMEK İÇİN LÜTFEN BAĞLANTIYI TIKLAYINIZ...>>>

Cryptostegia’lar  Asclepiadaceae ailesinden iki tür bitkidir. Tropik Batı Afrika ve Madagaskar kökenlidirler. Her iki tür de sarmaşıktır, kauçuk kıvamında sütlü, zehirli bir sıvıları vardır. Eskiden kauçuk elde etmek için kullanılmışlardır. Sarmaşık olmalarına karşın, budama ile, çalı formunda muhafaza edilebilirler ve, çok güzel bir çit yapmak için kullanılırlar. Tuzlu suya dayanıklı olduklarından, deniz kenarı bahçelerde çit bitkisi olarak da önemleri vardır. Her iki bitki de dona dayanıksızdır, hafif dondan sonra, yaprakları yansa da tekrar gövdeden sürerler.

Kauçuk Sarmaşığı (Cryptostegia Grandiflora) Tropik Batı Afrika kökenlidir. Kalın ip şeklindeki gövdeleri ağaçlara sarılarak, 8-12 metreye kadar uzayabilir. Yaprakları, oblang, parlak-yeşil, 8-10cm uzunluğundadır. Yaprak damarları, koyu yeşil yaprak rengine göre, daha soluk yeşildir. Çiçekleri 3-5cm uzunluğunda, pembe-leylak rengidir, solduklarında beyaz renk alırlar. Bütün yaz boyunca açarlar.

Palmiye Merkezi’ne tohumları, 2004 yılında Havana Botanik Bahçesinden getirilmiş, ilk çiçeklerini 2005 Eylül ayında açmışlardır. Ekim 2005 de sınırlı sayıda satışa sunulmuşlardır.

Madagaskar Kauçuk Sarmaşığı (Cryptostegia madagascariensis),  Kauçuk Sarmaşığına çok benzer, aynı yüksekliğe erişir. Madagaskar Kauçuk Sarmaşığı yapraklarının damarları kırmızıdır, çiçekleri biraz daha gösterişlidir ve solduklarında da rengini muhafaza ederler.

Afrika kökenli, sütleğenlerden, dolgun, parlak, yeşil yapraklı bir bitkidir. 400-500cm boya ulaşabilir. Hızlı büyümesi, yapraklarının çok gösterişli olması nedeni ile soğuk bölgelerde, iç mekan bitkisi olarak yetiştirilir. Don olmayan iklimlerde, tercih edilecek bir dış mekan bitkisidir. Kışın yaprak dökmektedir. İç mekanda, soğuk görmeyen bitkilerin kışın da büyümelerine devam ettikleri ve yapraklarını dökmediklerini gözlemledik. Merkezimizde uzun yıllardır yetiştirilmesine karşın, yanlış adlandırılma nedeni ile şimdiye kadar Ficus radiata olarak satışı yapılmıştı. Bu yanlışı düzeltiyoruz. Bu bitkinin kırmızı-yeşil alacalı yapraklı (variegata) formu da bulunmaktadır. Bu varyetenin adı Synadenium grantii var. Rubrum dur.

Bitkinin süt beyaz renkli, kıvamlı sıvısı toksiktir. Sütsü sıvı değdiğinde deride ve gözde hemen veya kısa bir süre sonra yanma, kızarma ve ender olarak büller (su toplanması) oluşabilir. Ağızdan alındığında dil, dudaklar ve boğazda aynı belirtiler görülür. Bitki toksik bitkiler sınıfında olmasına karşın, yaygın olarak süs bitkisi olarak kullanılmaktadır. Küçük çocuk olan evlere önerilmez. Palmiye Merkezi deneyimimizde, bu bitki üretim ve bakımı yapan personelde, şimdiye değin, herhangi bir reaksiyon görmedik.

Temmuz ayı, Zakkum Kafe eksiklerinin tamamlandığı, yeni türlerin yoğun bir şekilde dikildiği ve şaşırtıldığı bir süreç oldu. 2005 yılı palmiye dikimi, yeni dikilen 25 tür (13 tür Merkezimizde ilk üretim) ile tamamlanmış oldu. Diğer bitkilere ait, dikilen tür tohum sayısı, bu yıl yeni bir rekorla 120 yi aştı.

Peyzaj Mimarımız Aylin Atasever, Muğla Üniversitesinde yüksek lisans çalışmasına başlamak üzere Merkezimizden ayrıldı. Atasever’e akademik hayatında da başarılar diliyoruz. Bu yıl ilk uygulaması yapılan Bahçıvanlık kursuna, İlçe Jandarma Komutanlığından  katılan,  Jandarma Ahmet Nuri Acar ve Jandarma  Onb.Ahmet Keleş, sertifika almaya hak kazandılar.

Su bitkilerinin en güzellerindendir. Parlak yuvarlak yaprakları, şişkin gövdeleri, ve uzun siyah yumak  yapan, yüzen kökleriyle ilgi çekici bir bitkidir.  Hava bölmeleri olan  gövdeleri sayesinde su üzerinde yüzerler. Uzun siyah yumak  yapan kökleri, balıkların üremesi  için çok uygun bir ortam yaratırlar. Eflatun çiçekleri yaz aylarında  açar.

Tropik bir bitki olduğu için dona dayanıklı değildir. Kış bahçelerinde ve akvaryumda ideal bir bitkidir. Tropiklerde sıcak sularda son derece hızlı çoğalırlar.  Orta Doğu ve Afrika’ya, gemi pervanelerine  takılarak gelen bu bitkiler bir çok su kanalı hatta Nil nehrini kaplamış ve su trafiğini aksatmışlardır.

Üretimleri yana verdikleri kardeşlerin ayrılmasıyla yapılır.Ülkemizde yazın dış mekanda havuzlarda yetiştirilen bu bitkinin, kışın iç mekana alınıp korunması gerekmektedir.

Güney ABD' den Venezuella'ya kadar uzanan kurak düz alanlar, kumsal sahillerde veya bataklıklarda yetişen tek gövdeli, 14 türdür. Sahal türleri soğuğa dayanıklı, güneş seven, yelpaze yapraklı palmiyelerdir. Tropikal ve Subtropikal bölge kökenli değişik türler, kumlu topraklara veya bataklıklara alışabilirler. Hatta hafif donlara dayanıklıdırlar. Geniş gövdeli bu palmiyelerin üzerinde, kahverengi ölü yapraklar uzun zaman asılı kalır ve gövdenin büyük bir kısmını kapatırlar.

Güneydoğu ABD kökenlidir. Bodur bir türdür, gövde genelde toprak altındadır, nadiren 2m 'yi geçer. Genelde her tür toprağa adapte olabilir. Gövde dökülen yaprakların yerinde oluşturduğu kaba yara izleriyle kaplıdır.

Solanumlar patates ailesinden, herdemyeşil çalı formunda bitkilerdir.Belirli olgunluğa eriştiklerinde çok dallanan bir yapı gösterirler. Bazı türler sarmaşık şeklindedir.

 Alacalı Maviş (Solanum Rantonnettii variegata) ilk defa Avustralya’da 2002 yılı Ocak ayında, “Chloe” adı ile satışa sunulmuştur. Yaprakları yeşil-beyaz alacalıdır, mavi-mor çiçekleri, yaprağı alacalı olmayan Maviş (Solanum rantonettii) çiçeklerine çok benzemekle beraber, daha koyu renkli ve daha dikkat çekicidir. Genel yapısı, Mavişe göre daha kompaktır. Uygun ortamda yıl boyu çiçek açar. Bol ışıklı, güneş alan, drenajı iyi olan ortam idealdir. Hızlı büyüdüğünden, etrafına  istenmeyen şekilde uzun dallar verebilir, bu nedenle arada bir, şekil budaması yapılması uygundur.

 Hafif derecede, kısa süreli donlara dayanıklıdır. Ülkemizde Akdeniz sahil kuşağında, ve Ege de korunaklı yerlerde, dış mekan bitkisi olarak yetiştirilebilir. Diğer bölgelerimizde dış mekanda, yazın saksı içinde olan bitkiler, kışın korunaklı bir yere nakil edilmelidir. Üretimi çelikledir.

 Ülkemizde, Palmiye Merkezinde 2002 yılı Mart ayında üretimine başlanan Solanum rantonettii variegata, Türkiye de ilk defa 25 Nisan 2005 tarihinde, küçük saksılarda iç mekan, büyük saksılarda (az sayıda)  dış mekan bitkisi olarak satışa sunulacaktır. Merkezimizde, 17cm çapındaki saksıda 20 YTl, 25cm çapında saksıda 100-130cm boyda 50 YTl dan satışa çıkacak bitkiler için sipariş alınmaktadır. Ülkemizde ilk defa merkezimizde üretilen,  Avustralya kökenli, Kanguru Elması “Solanum avricula” satışına da aynı tarihte başlanacaktır. Avustralya’da birkaç metre boya erişen, soluk mavi çiçekli bu bitkinin, 2-3cm uzunluğunda eliptik, sarı-kırmızı meyveleri ve derin girintili yaprakları olağan dışı bir görüntü vermektedir. Bitki  hafif ve kısa süreli dona dayanıklıdır. Soğuk bölgelerde kışın ölür, ancak yıl içinde olgun meyvelerinden toplanan tohumlarla, ertesi yıl  tekrar kolaylıkla üretilebilir. 18cm çapında saksıda satışa çıkacak bu bitkinin  fiyatı 20 YTl olacaktır.

Bu iki tür dışında Palmiye Merkezi nde Maviş “Solanum rantonettii’, Yumurta Patlıcanı “Solanum melongena cv.Ovigerum”, Dikenli Solanum “Solanum sisymbrifolium”, Kış Kirazı “Solanum pseudocapcicum”, Sarmaşık Solanumlar “Solanum wendlandii”, Solanum crispum, Solanum jasmonioides, türleri bulunmaktadır.

Sayfa Başı

Hurmalar (Phoenix), eski kıtaların palmiyelerindendir. Afrika, Anadolu (Girit, Datça, Bodrum), ve Asya’da  geniş yayılım gösterirler.Genelde dayanıklı, gösterişli, tüysü yapraklı palmiyelerdir. 17 tür olan hurmaların ortak özellikleri, yaprak sapının iki tarafında bulunan yaprakçıkları, V şeklinde yukarı doğru uzanırlar, gövdeye yakın kısımdaki yaprakçıklar diken şeklini almıştır. Hurmaların hepsinde erkek ve dişi bitkiler ayrıdır.

Phoenix reclinata (Senegal Hurması), Afrika ve Madagaskar kökenlidir. Doğasında, su kenarı, sulak alanlarda bulunur. Taban suyuna, hafif dona dayanıklıdır. Merkezimizde -3’de yaprakları zarar gören Senegal Hurması, -8°C’ye kadar canlılığını sürdürmektedir. Genç bitkiler dondan korunmalıdır.

Direkt güneş ışığına gereksinim duyarlar, hafif gölgeye de dayanırlar. 10-12m’ye kadar boylanırlar. Kardeşlenme gösteren bir palmiyedir. Ana gövdenin yanından çıkan kardeş gövdeler, dışarı doğru eğiktir. Bu nedenle Senegal Hurması soliter kullanımda da çok dolgun bir görünüm sergiler. Sarı çiçekleri ilkbaharda açarlar. Sonbaharda olgunlaşmaya başlayan meyveleri, önce parlak turuncudur, sonra kahverengiye dönerler. Tohumdan üretilirler. Taze tohumlar genellikle bir ay gibi kısa sürede çimlenirler.

Özellikle Amerika’da peyzaj uygulamalarının popüler bitkisidir. Su kenarı ve doğal park uygulamalarında soliter kullanılabilir.

Merkezimizde 10 yaş üzeri, yüzlerce Senegal hurmasının yanında, bu hurmaların  Cüce hurma "Phoenix roebelini" ile elde edilen 2 yaş üzerinde hibridleri mevcuttur.

Merkezimizde Hurmaların (Phoenix) 12 türü mevcuttur. Phoenix acoulis, Phoenix laureri var. humilis, Phoenix reclinata x roebelenii, Phoenix sylvestris, Phoenix blue hybrid koleksiyonumuzda bulunmaktadır. Phoenix canariensis, Phoenix dactlyfera, Phoenix theophrastıı, Phoenix theophrastıı ‘Gölköy', Phoenix roebelenii, Phoenix rupicola, Phoenix reclinata üretimi ve satışı devam etmektedir.

200'e yakın türü olan Krassula'ların anavatanları Asya, Avustralya, özellikle Güney Afrika'dır. Sukkulent (etli yapıda) yapraklara sahip, kolay üretilebilen Krassula'ların bazı türleri dona dayanıklıdır. Krassula'lar, çiçeklerinin sepal, petal ve karpel sayısı eşit olduğundan en basit çiçek yapısına sahiptirler. Krassula türleri kendi içinde çok farklılık göstermektirler.

Crassula portulacea sinonimi ile de bilinen Crassula ovata , Crassulacea ailesinin en çok yetiştirilen türüdür. Para Bitkisi yavaş büyüyen, büyük çalıdır. 1-1,8 metreye kadar boylanabilen bitkimiz, 1-1,5 m taçlanmaktadır. Eliptik, koyu yeşil, etli yapraklara sahiptir. Kışın grup halinde, pembe, yıldız şekilli çiçekler açar. Erişkin bitkiler, ilginç gövde yapısı ve dallanması ile, doğal bonsai görünümündedir. Soğuktan etkilendikleri için bitkinin dondan korunması gereklidir.

İç mekanda da kullanılan Para Bitkisi karanlık koridorların ve banyoların bitkisi değildir. Direkt güneş ışığı bu bitki için çok önemlidir. Yazın göreceği yeterli güneş ışığı kışın çiçeklenmeyi teşvik edecektir. Sıcak günlerde sulanmasına özen gösterilmeli ve hava sirkülasyonunun olduğu yerler seçilmelidir.Sahil iklimi, gelişimi için uygundur. Kaya bahçelerinde ve informal bordür bitkisi olarak, özellikle kuru ve sıcak alanlarda kullanılabilirler. Üretimleri, tohumla ve çelikle kolaylıkla yapılabilir.

Merkezimizde Crassula arborescens , Crassula ruprestis ve Crassula ovata ‘Gollum' türleri de bulunmaktadır.