SANSEVİERİA-SANSEVERYA - PAŞA KILICI

SANSEVİERİA – SANSEVERYA - PAŞA KILICI

Sansevieria, Kuşkonmazgiller  “Asparagaceae” ailesine ait bir cinstir. Afrika, Arabistan ve Hindistanda bulunan 70 kadar türü kapsamaktadır. Sansevieria adı, 18. Yüzyılda, İtalya’da yaşayan, bahçıvanların hamisi, Sanseviero prensi Raimond de Sangro dan gelmektedir. Trifasciata üç şeritli anlamına gelmektedir. Türkçe’de Paşa Kılıcı, İngilizcede Kaynana Dili ve Yılan Bitkisi olarak adlandırılmıştır.

Sansevieria’lar, gövdesiz, rizom köklü, her dem yeşil, yaprakları oval veya şerit şeklinde, dik çıkan, sukkulent bitkilerdir. Yapraklar kök veya rizomlardan direkt olarak çıkarlar, bitkilerin gövdeleri yoktur. Yaz veya sonbaharda çiçek açarlar. Çiçekleri beyaz veya soluk sarı-yeşil renktedir, bazı türlerin çiçeği güzel kokuludur. Çiçek açan bitki bir daha yeni yaprak çıkarmaz, ancak rizomlardan yeni kardeşler çıkararak çoğalmaya ve etrafa açılmaya devam eder. Çoğu türlerde yapraklar doğal olarak, çizgili veya beneklidir. Türlere göre, yaprakları ince, yassı, silindir şeklinde, sivri uçlu, yakarı dik uzanan veya aşağı sarkan şekilde olabilir. Sansevieria’da yapraklar karakteristik olarak, büyüme ucunun etrafında rozet şeklinde dizilidir, ancak bazı türlerde karşılıklı ikili olarak çıkarlar. Türler arasında yaprak şekil ve yapısı yönünden büyük farklılıklar vardır. Türler, yaprak yapısına göre, sert yapraklılar ve yumuşak yapraklılar olarak iki gruba ayrılabilir. Sert yapraklı türler kurak bölgelere, yumuşak yapraklılar ise tropik ve subtropik bölgelere aittir.

Sansevieria’nın 130-140 tür ve kültürü bulunmaktadır. Kültürlerin çoğu alacalı (variegata) dır. Yalnız Sansevieria trifasciata’nın 60 dolayında kültürü bulunmaktadır. Kültürler: standart tam boy, geniş yapraklı yarı bodur boy ve bodur olarak 3 gruba ayrılırlar.

Sansevieria’lar sukkulent (etli yapraklı) bitkiler olduğundan iyi drenajlı bir ortam gerekir, fazla sulama gereksinimleri yoktur. Kurak yaz aylarında, killi topraklar dışında, bol su verilebilir, fakat soğuk mevsimde sulama en aza indirilmelidir. Genelde kışın en az 10 ˚C ısı önerilir. Birçok tür, kuru ortamda hafif donu atlatabilir.

Sansevieria’ların kısıtlı bir saksıda muhafazası zordur, daima toprak altı rizomlarından, uzağa kardeş göndermeye çalışırlar. Rizomların ayrılması veya yaprak çelikleri ile üretimi yapılabilir Çelikle üretimde alacalı yapraklı kültürlerin, yeşil yapraklıya döndüğü bilinmektedir. Tohum ile üretim uzun süre almaktadır, son zamanlarda doku kültürü ile üretim artmıştır.

SANSEVİERİA TRİFASCİATA - PAŞA KILICI Sansevieria’ların en bilinen türüdür. Bitkinin kılıç şeklindeki yaprakları 100-150 cm ye kadar uzayabilir, yandan verdiği kardeşler ile 50 cm genişliğinde bir koloni oluşturabilir. Koyu yeşil yapraklarının üzerinde, soluk yeşil renkte enlemesine bandlar bulunmaktadır. Sansevieria trifasciata’nın birçok kültürü elde edilmiştir, bunlar yaygın olarak iç ve dış mekân bitkisi olarak kullanılmaktadır. Kültürleri; bodur, yarı bodur veya standart boydadır. Dış mekânda güneş altında olabilir, ancak saksı bitkisi olarak yetiştirildiğinde, tam güneş altına konulmamalıdır. Hafif dona dayanıklıdır. Alacalı yapraklı Sansevieria trifasciata “Laurentii” en fazla üretimi yapılan kültürüdür. Diğer populer kültürleri: 'Compacta', 'Goldiana', 'Hahnii', 'Laurentii', 'Silbersee', ve 'Silver Hahnii' dir.

SANSEVİERİA CYLİNDRİCA – YUVARLAK YAPRAKLI PAŞA KILICI vatanı Angoladır. 2-3 cm çapındaki yuvarlak yaprakları, 80-130 cm uzunluğa erişebilir. Yeşil renkli yapraklarının üzeri yuvarlak koyu yeşil renkli bandlar ile kaplıdır.

SANSEVİERİA GRANDİS - GENİŞ YAPRAKLI PAŞA KILICI Vatanı Somali’dir. Koyu yeşil renkli yaprakları 30 cm genişlik ve 50 cm yüksekliğe ulaşabilirler. Hızlı büyüyen bir türdür.

Peyzajda Kullanımı: Sansevieria’lar şiddetli don olmayan yörelerde, dış mekânda kullanılır. Kuraklığa ve ihmale dayanıklı olduklarından çok kullanılan bitkilerdir. Standart boylar, ilgi odağı olarak grup halinde, küçük kültürler, sukkulent bahçe düzenlemelerinde yer örtücü olarak kullanılabilir. Özellikle, saksı ve kaplarda dikilerek bahçe süslemesinde kullanılmaktadır.

NASA tarafından yapılan bir araştırmada, Sanseveria’ların azot oksitleri ve formaldehit gibi toksinleri absorbe ederek, oda havasının kalitesini en iyi düzenleyen bitkilerden biri olduğu anlaşılmıştır. Pothas (Epipremnum aureum), Drasena (Dracaena fragrans) gibi bitkiler de aynı şekilde havayı temizlemektedir. Sansevieria crassulacean asit metobolizması yoluyla, gece karbondioksit alarak havaya oksijen vermektedir. Bu özellik nedeni ile yatak odalarına konulmalarında bir engel yoktur, ancak yaprakları potansiyel olarak zehirli olabileceğinden, çocuk yatak odalarına konulmalıdırlar.