Puya’lar Bromeliaceae ailesinin en büyük grubunu
oluştururlar.Bilinen, yaklaşık 170 kadar türün tamamı Güney
Amerika kıtasında bulunmaktadır. Bazı türler, 6m.ye kadar
boylanırlar. Herdemyeşil ve çok yıllık olan bu türler, taşlık
ve eğimli yamaçlarda rakımı 2000 m olan yüksekliklerde bile
yetişirler. Genelde yerden çıkan saplı yapraklar bir rozet
görünümü oluştururlar. Çalı formunda bitkiler olarak
bahçelerde yetiştirilmektedirler. Puyalar, bromelia
ailesindeki diğer birçok türe göre soğuğa daha
dayanıklıdırlar. Don olan yörelerde, kış bahçesi veya
seralarda yetiştirilmelidirler. Vatanları Güney Amerika, And
dağları, Kosta Rika, Kolombia, Guyana, Kuzey Brezilya ve
Kuzey Arjantin dir.
Puyalar, direnajı iyi olan, değişik yapıdaki topraklarda
kolaylıkla yetişirler. Genelde hafif donlara dayanıklıdırlar.
Puyaların da, diğer Bromedia lar gibi, yaprak kenarlarının
dikenli olduğu göz önüne alınarak, yürüme yolları yanına
dikilmemeleri uygun olur.
Kültür bakımından önemli türleri: Puya
berteroniana, Puya chilensis, Puya coerulea, Puya mirabilis,
Puya raimondi dir.
Puya mirabilis:
Arjantin ve Bolivya kökenlidir.Gövdesizdir, rozet şeklinde
dağılım gösteren , ince yaprakları kaideden çıkarak 60-75cm e
kadar uzarlar. Gümüşi-kahverengi yapraklarının uçlarında ufak
ince, koyu kahverengi dikenleri bulunur. Kardeşlenme yaparak
geniş kaideli bir grup oluştururlar. Bu nedenle grup efekti
yaratılmak isteniyorsa, bitkiler arası 50-60cm den az
olmamalıdır. Peyzajda genç (küçük) bitkilerle grup
efekti yaratılmak için bitkiler daha sık dikilip, 2-3 yıl
kadar bir süre sonra seyreltme yapılabilir.
Çiçeği çok ilginçtir. 1-1,5m uzunluğunda bir sap üzerinde,
salkım şeklinde, her biri 6-8cm e kadar uzayan, boru
çiçekleri, sarımsı yeşil renktedir. Tohumlar oluştuktan sonra,
uzun, eliptik, kahverengi tohum kılıfları bitki üzerinde uzun
bir süre kalarak, ilginç görüntüyü devam ettirirler.
Palmiye Merkezi gözlemlerinde, Puya mirabilis, -4C
dereceye dayanmaktadır. Bitki kışın kuru ortamda tutulabilirse
daha da düşük donlara dayanıklıdır. Ülkemiz Akdeniz sahil
şeridi ve Ege nin mikrokliması uygun kısımlarında, dış
mekanda, kaya bahçelerinde, çim alanlarda soliter veya
insanların çok yaklaşmasının istenmediği ortamlarda bordür
bitkisi olarak kullanılabilir. |