Opuntia’lar,
kaktüslerin dünyada en tanınan ve yaygın olan türünü
oluştururlar. Doğal olarak diğer kaktüsler gibi,
dünyanın batı yarı küresine aittirler. 15. yüzyıl
sonunda Avrupalılar tarafından keşfedilip, dünyanın
diğer kısımlarına taşınmışlardır.
Opuntia adı muhtemelen Eski Yunanistanda, değişik
dikenli bitkilerin bulunduğu Locris Opuntia yöresinden
alınmıştır. Opuntia cinsindeki türlerin
sınıflandırılması günümüze kadar tam
sonuçlandırılamamıştır. Genelde kabul gören,
opuntia’ların gövdeleri yassı segmentlerden oluşan bir
kaktüs cinsi olduğudur. Kaktüs ailesinin en yaygın olan
bu cinsi, 181 doğal tür ve 10 doğal yolla oluşmuş
hibridden oluşmaktadır. En bilinen tür Diken İnciri
(Firavun İnciri) olarak bilinen Opuntia
ficus-indica dır.
DİKEN
İNCİRİ - Opuntia ficus-indica:
İngilizcede Diken Armudu veya Hint İnciri olarak bilinen bu
bitki, ülkemizde Diken İnciri veya Firavun
İnciri olarak tanınmaktadır. Çalı veya ağaç şeklinde
gelişebilir, boyu 600 cm e kadar uzayabilmektedir. Tam
gelişmiş gövde kalınlığı 30–40 cm i bulabilir.
Gövde
segmentleri gri-yeşil veya yeşil renktedir. Oval veya
obavat segmentler değişiktir, uzun, kısa, dar veya geniş
olabilir. Enli geniş gövde segmentleri üzerinde bulunan
areolalar, birbirlerinden 2–5 cm uzaklıktadır,
kenarlarında sarı veya kahverengi glokid (glochid)
denilen kısa tüysü yapılar vardır, ancak bunlar kısa
zamanda dökülürler. Glokid lerin yanında genelde 1 veya
2 diken bulunur. Sarı renkli çiçekleri, kâse şeklindedir
8–10 cm uzunluktadır ve ilkbaharda açarlar. 10 cm
uzunluğunda, oval meyveleri genelde pembe renktedir,
üzerlerinde ellendiğinde veya değinildiğinde, son derece
kaşındırıcı tüyler içerirler.
Bugün
dünyanın birçok yerinde dikimi yapılmakta ve
meyvelerinden faydalanılmaktadır. Özellikle Güney
Afrika, Avustralya ve Akdeniz çevresinde
yetiştirilmektedir.
Kırmızı boya yapımında kullanılan cochineal böceğinin
ana konakcısı olduğu için, Diken İnciri
özellikle Kanarya Adalarında bu böceğin yetiştirilmesi
amacı ile de kullanılmaktadır. Meyveler çiğ olarak
tüketilebildiği gibi, reçel, marmelat yapımında da
kullanılır.
Çok
yayılıcı olduğundan Güney Afrika’da dikenli olan tür
yasaklanmış, dikensiz olana ise izin verilmektedir.
Avustralya da da yayılmasının önlenmesi için tedbirler
alınmıştır. |