Cistus
Kaya Gülleri,
Türkiye, Kanarya Adaları, Güney Avrupa ve Kuzey
Afrika’nın taşlık ve kayalık arazilerinde doğal olarak
bulunan 20 kadar türü kapsayan, herdem yeşil bitkilerden
oluşan,
Cistaceae ailesine ait bir cinstir.
Cistus
türü bitkilerin yaprakları, dalcıklarda karşılıklı
olarak çıkar. Çiçekler koyu pembe ve beyaz renkte olup 5
çanak yapraklı (petal) dır. Çiçeklerin ömrü genelde bir
gündür. İlkbahar sonundan yaz sonuna kadar çiçek
açarlar.
Beyaz çiçekli Pamuk Otlarından: Cistus laurifolius
(Defne Yapraklı Kaya Gülü), Cistus
salviifolius
(Adaçayı yapraklı Kaya Gülü), Cistus monspeliensis (yalnız
İzmir Karaburun’da gözlenmiştir), Pembe çiçekli Pamuk
Otlarından ise yalnız Cistus creticus (Laden)
ve Cistus parvifolius
(Küçük yapraklı Kaya Gülü)
ülkemizde doğal olarak bulunmaktadır.
Pamuk
Otlarının
ülkemiz güney sahil kuşağında, çam ormanları altında
görülen pembe çiçekli türü, Laden olarak bilinen
Cistus creticus’dur. Muğla dolaylarında,
pembe çiçekli Orman Gülü yanında rastlanan, çiçekleri
beyaz olan ve tür ise, Cistus salviifolius
(Adaçayı yapraklı
Kaya Gülü)’dur.
Cistus laurifolius
-
Defne Yapraklı Kaya Gülü:
Sahil kuşağından kara iklimine kadar sokulan, dona son
derece dayanıklı bir türdür. Akdeniz dışında, Ege,
Trakya ve Orta Anadolu’ya kadar yayılmıştır. Anadolu’da
Kızılcahamam ve Afyon dağlarında bile rastlanmaktadır.
Afyon’da ölçülen en düşük sıcaklığın -27°C olduğu
düşünülürse bu kadar soğuğa dayandığı anlaşılır. İleri
derecede donda bile yaprakları kahverengi olmakta ancak
ölmemektedir. 1,5–2 metreye kadar boylanabilir. Bir
çiçek sapı üzerinde 3–8 adet çiçek açar. Beyaz
çiçeklerinin ortası sarıdır.
Toprak için fazla seçici değildir, süzek toprakları tercih
eder. Kuraklığa dayanıklıdır. Güneş altında olabildiği
gibi, ağaç altında da yetişmektedir. Üretimi ilkbaharda
tohumdan veya yazın çelikle veya kök ayrılması ile
yapılır. Aşırı budanmadan kaçınılmalıdır, aşırı budama
bitkinin ölümüne neden olabilir.
Cistus creticus
–Laden:
Akdeniz bitkilerindendir. Cistus laurifolius a göre
biraz daha küçüktür, bir metre kadar boylanabilir. Çiçek
sapı üzerinde 3–5 pembe-mor ortası sarı çizgili çiçek
açar. Girit’ten doğu Akdenize kadar uzanan sahil
kuşağında bulunmaktadır. Gereksinim ve bakımı diğer kaya
gülleri gibidir.
Peyzajda kullanımları: Kaya Gülleri, Doğal yapının, ana tema olduğu Akdeniz Bitki Örtüsü düzenlemelerinde
seçilecek bitkilerdir. Küçük veya büyük gruplar halinde
açık alanlarda veya orman altı bitkisi olarak
kullanılabilirler. Büyük ölçekte hazırlanan kaya
bahçeleri için de seçilecek bitkilerdir. Yol
kenarlarında sıra halinde de güzel görünürler. Özellikle
Cistus laurifolius-Defne Yapraklı Kaya Gülü,
karasal iklimin egemen olduğu yörelerde, seçilmesi
gereken bir çalı olarak öne çıkmaktadır.
|